Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα (ΓΣΔ) – Cognitive Behavioral Drama (CBD)

Εφαρμόζεται από πιστοποιημένο συνεργάτη του Κέντρου μας.

www.cbdmethod.com

ένα νέο ψυχοπαιδαγωγικό μοντέλο για παιδιά με επικοινωνιακές δυσκολίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, προβλήματα συμπεριφοράς, ΔΕΠΥ, φοβίες, εκλεκτική αλαλία, Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό (ΥΛΑ) και σύνδρομο Asperger

Δρ. Χάρις Καρνέζη PhD, Τrinity College Dublin

 

Τα παιδιά τα οποία αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες και ιδιαίτερα στο φάσμα του αυτισμού, τείνουν να είναι κλεισμένα στον εαυτό τους και να μην παρατηρούν το περιβάλλον τους τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Κατά συνέπεια, δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τους συνομηλίκους τους για μάθηση, μέσω της παρατήρησης και αλληλεπίδρασης στο κοινωνικό περιβάλλον. Έτσι, ενώ τα άλλα παιδιά συνεχώς εξελίσσονται καθώς μεγαλώνουν και αποκτούν περισσότερες εμπειρίες, εκείνα μένουν πίσω με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στις κοινωνικές και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις και την κατανόηση των κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς, που οι συνομήλικοί τους θεωρούν δεδομένους. Το θεατρικό δρώμενο είναι μόνο η αφορμή, που θα τους δώσει το κίνητρο για κοινωνικοποίηση και την θετική εμπειρία που θα την ενισχύσει περεταίρω.

Το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα, συνδυάζει για πρώτη φορά την τέχνη του θεάτρου με αρχές και τεχνικές από θεραπευτικές μεθόδους της ψυχολογίας. Στόχος του προγράμματος είναι να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες αλλά και να ξεπεράσουν προσωπικές δυσκολίες.

Χρησιμοποιώντας την μαγεία της δραματοποίησης, προσφέρουμε στα παιδιά ένα ασφαλές περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούνται να συμμετέχουν σε συναρπαστικές ιστορίες και να ξεπεράσουν μια σειρά από δοκιμασίες, να ανακαλύψουν και να εξασκήσουν δεξιότητες, βασισμένες πάνω στις ευκολίες και τα ειδικά τους ενδιαφέροντα.

Δεν καλούνται να εκτελέσουν κατά παραγγελία δεξιότητες στις οποίες αντιμετωπίζουν δυσκολία, αλλά οδηγούνται μέσα από βιωματικό τρόπο να καλύψουν την έλλειψη εμπειρικής γνώσης, που προήλθε από το φτωχό ρεπερτόριο εμπειριών.

Το κίνητρο για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων, βασίζεται στην κατανόηση της χρησιμότητάς τους και όχι σε εξωτερικούς ενισχυτές. Κατανοούν τις σχέσεις δράσης αντίδρασης, πώς μια διαφορετική συμπεριφορά μπορεί να αλλάξει το αποτέλεσμα και σε τι εξυπηρετούν αυτές οι δεξιότητες. Η φυσική συνέπεια της ίδιας της συμπεριφοράς λειτουργεί ως ο μόνος ενισχυτής της.

Η βασική δομή του ΓΣΔ, αποτελείται από 5 μέρη

  1. Σχέση εμπιστοσύνης με το θεραπευτή
  2. Επένδυση στην φανταστική ιστορία
  3. Πρόβλημα
  4. Εμπόδια (behaviour momentum)
  5. Λύση

 

Το πρόγραμμα ΓΣΔ διαφέρει από το θεατρικό παιχνίδι και τα παιχνίδια ρόλων. Αναγνωρίζοντας ότι κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, τα προγράμματα είναι εξατομικευμένα. Η θεματολογία και οι επιμέρους στόχοι, σχεδιάζονται κατόπιν αξιολόγησης του επιπέδου λειτουργικότητας, με βάση τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Τέλος η διάρκεια του προγράμματος ποικίλει, αναλόγως τον αριθμό των «επεισοδίων» όπως ονομάζονται, τους θεραπευτικούς στόχους και την ευκολία γενίκευσης των κεκτημένων δεξιοτήτων. Κάθε επεισόδιο διαρκεί από 50 έως 60 λεπτά.

Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του ΓΣΔ, όπως αυτά προκύπτουν από τη διδακτορική μελέτη της Δρ. Χάρις Καρνέζη στο πανεπιστήμιο Trinity College Dublin της Ιρλανδίας, είναι ενθαρρυντικά ως προς την αποτελεσματικότητα του στην γενικότερη βελτίωση της κοινωνικής συμπεριφοράς των συμμετεχόντων, την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησής τους, στην μείωση στερεοτυπικών συμπεριφορών, καθώς επίσης και στην επίτευξη ειδικών στόχων για το κάθε μέλος, όπως η αντιμετώπιση φοβιών και άλλων δυσλειτουργικών συμπεριφορών.

 

Δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν παιδιά, ώστε να παρακολουθήσουν πρόγραμμα  Γνωσιακού Συμπεριφορικού Δράματος:

 

  • Δημιουργία σχέσεων με συνομήλικους
  • Αναγνώριση και κατανόηση συναισθηματικών καταστάσεων
  • Ενσυναίσθηση
  • Μονότονος, άχρωμος και επαναλαμβανόμενος λόγος
  • Διάκριση κυριολεκτικής και μεταφορικής χρήσης και κατανόησης του λόγου
  • Φοβίες/άγχη
  • Χαμηλή αυτοεκτίμηση/αυτοπεποίθηση
  • Παρορμητική συμπεριφορά
  • Ελλειμματική χρήση και κατανόηση της μη λεκτικής συμπεριφοράς (βλεμματική επαφή, έκφραση προσώπου, γλώσσα του σώματος, χειρονομίες)
  • Ελλείψεις στην Φαντασία
  • Περιορισμένα ενδιαφέροντα
  • Εμμονές σε ρουτίνα, πρόσωπα, αντικείμενα
  • Στερεοτυπίες
  • Αντίσταση στην αλλαγή
  • Έλλειψη συμβολικού παιχνιδιού
  • Εναντιωματική Συμπεριφορά
  • Δυσκολίες στην συνδυαστική προσοχή (join attention)
  • Κριτική σκέψη και εξαγωγή λογικών συμπερασμάτων
  • Μίμηση προτύπων (modeling)
  • Δυσκολίες στην κρίσιμη αντίδραση (pivotal response training)
  • Έλλειψη ευελιξίας και προσαρμοστικότητας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Boal, A. (1979) Theatre of the Oppressed, Pluto Press.
  • Boal, A. (1992) Games for Actors and non-Actors, Butler& Tanner.
  • Bolton, G. (1986) Selected Writings, Longman.
  • Bolton, G. (1979) Towards a theory of Drama in Education, Longman.
  • Bolton, G. (1992) New Perspectives on Classroom Drama, Simon & Schuster Educ.
  • Heathcote, D.(1975) Drama in the education of teachers. University of Newcastle-uponTyne.
  • Heathcote, D. (1991). Collected Writings on Education and Drama. Northwestern University Press.
  • Heathcote, D., &Bolton, G. (1995). Drama for learning: Dorothy Heathcote’s mantle of the expert approach to education. Portsmouth, NH: Heinemann.
  • Hornbrook, D. (1989) Education and Dramatic Art, Blackwell.
  • Karnezi, H. & Tierney, K. (2009) A Novel Intervention to Address Fears in Children with Asperger Syndrome: A Pilot Study of the Cognitive Behaviour Drama (CBD) Model, Behaviour Change, Vol. 26, No. 4, 271–282.
  • Neelands, J. (1990) Structuring Drama Work, Cambridge University Press.
  • Peter M. (2003). Drama, narrative and early learning. British Journal of Special Education, 2003, Vo.30(1), pp. 21-27.
  • Sherratt, D. and Peter, M. (2002). Developing play and drama in children with autistic spectrum disorders. London: David Fulton.
  • Wooland, B. (1993) The teaching of Drama in the Primary School, Longman.
  • Wagner, B.J. (1990) Dorothy Heathcote Drama as a Learning Medium
  • Winner, M.G. (2002) Inside Out, What makes a Person with Social-Cognitive Deficits Tick? Jessica Kingsley Publishers, London.
  • Wood, M. (Eds) Developmental Therapy Sourcebook, Vollume II, University Park Press, Baltimore.
  • ΑΛΚΗΣΤΙΣ, Η δραματική τέχνη στην εκπαίδευση, Ελληνικά Γράμματα, 2000, ISBN 960- 344-693-9
  • ΑΛΚΗΣΤΙΣ, Η δραματοποίηση για παιδιά, εκδ. «Άλκηστις», Αθήνα, 1983 ΑΛΚΗΣΤΙΣ, Το βιβλίο της δραματοποίησης, εκδ. «Άλκηστις», 1989
  • ΑΡΧΟΝΤΑΚΗ Ζ. & ΦΙΛΙΠΠΟΥ Δ., 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης, Αθήνα, Καστανιώτης, 2003
  • ΑΥΔΗ Α. & ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ Μ., Η τέχνη του δράματος στην εκπαίδευση, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2007
  • BERGERET L., Ψυχοκινητικά παιχνίδια για παιδιά από 2 ως 6 χρόνων, Δίπτυχο, Αθήνα, 1988
  • BEAUCHAMP Η., Το παιδί και το δραματικό παιχνίδι, Αθήνα, Τυπωθήτω, σειρά «Θεατρική παιδεία», 5, 1998
  • CHAUVELD M. V., Δραστηριότητες – διερευνήσεις – ανακαλύψεις για παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού (μετάφρ. Ν. Δαπόντες), Τυπωθήτω, Αθήνα, 1998
  • ΓΚΟΒΑΣ Ν. Για ένα δημιουργικό, νεανικό θέατρο: ασκήσεις, παιχνίδια, τεχνικές, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2003
  • ΓΡΑΜΜΑΤΑΣ Θ., Θεατρική παιδεία και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, Τυπωθήτω, 1997, ISBN 960-7643-46-1
  • ΓΡΑΜΜΑΤΑΣ Θ., Ιστορία και θεωρία στη θεατρική έρευνα, «Θεατρική Έρευνα» 1, εκδ. Αφοι Τολίδη, 1992
  • ΔΑΡΑΚΗ Π., Oμαδικά παιχνίδια των παιδιών μας, Αθήνα, Gutenberg, 1986
  • ΔΙΩΤΗ Β., Η θεατρική αγωγή στην πράξη, Β. Διώτη, 1997, ISBN 960-9085-0-8
  • ΕΛΕΝΑ Ε. & ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΥ Κ., Το εκπαιδευτικό θέατρο στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό, Πατάκης, Αθήνα, 2004
  • KEMPE, A. (επιμ.), Εκπαιδευτικό δράμα και ειδικές ανάγκες. Ένα εγχειρίδιο για δασκάλους σε γενικά και ειδικά σχολεία (μτφ: Αθηνά Βεργιοπούλου), Αθήνα, Πατάκης, 2005
  • ΚOΥΡΕΤΖΗΣ Λ., ΑΛΚΗΣΤΙΣ, Θεατρική Αγωγή, Βιβλίο για το δάσκαλο, Oργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα, 1993
  • ΚOΥΡΕΤΖΗΣ Λ., Το θεατρικό παιχνίδι, Καστανιώτης, 1991, ISBN 960-03-0141-7
  • ΚOΦΦΑΣ Α. Κ., Δραστηριότητες αισθητικής αγωγής στο Νηπιαγωγείο, Θεωρία και Πράξη, Αθήνα, 1989
  • ΜOΥΔΑΤΣΑΚΙΣ Τ., Η θεωρία του δράματος στη σχολική πράξη, Καρδαμίτσα, 1994, ISBN 960-7262-87-5
  • ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Α. & ΜΠΑΣΚΛΑΒΑΝΗ Ο., Θεατροπαιχνίδια, Αθήνα, Κέδρος, 2001
  • ΣΕΞΤOΥ Π., Δραματοποίηση. Το βιβλίο του παιδαγωγού-εμψυχωτή, Αθήνα, Καστανιώτης, 1998
  • WOOLAND B., Η διδασκαλία του δράματος στο Δημοτικό Σχολείο, Ελληνικά Γράμματα, 1999